ارائه‌ی مدلی برای ارزیابی تأثیرات اجتماعی در صنعت نفت و گاز ایران

تجربه‌ی سال‌های متمادی اجرای اقدامات توسعه‌ای بر اساس رویکردی عمدتاً اقتصادی و بدون ملاحظه تأثیرات زیست محیطی، فرهنگی و اجتماعی‌ای که این اقدامات بر جا می‌گذارند، خوشایند نبوده است. اما امروز دریافته‌ایم که اقدامات توسعه‌ای به سادگی به اهدافی که برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود دست نمی‌یابند و دست‌یافتن به این اهداف نیازمند فراهم‌شدن شرایط اجتماعی خاصی است. حال که توجّه به ارزیابی تأثیرات اجتماعی اقدامات توسعه‌ای در کشور ما و در حوزه‌های مختلف مورد توجّه قرار گرفته، شایسته است تا مدل‌ها وفرایندهایی مناسب برای آن طراحی شود. هدف اصلی این مقاله تدوین دستورالعمل و مدلی برای ارزیابی تأثیرات اجتماعی در پروژه‌های صنعت نفت و گاز در کشور ایران است. روش به‌کار گرفته‌شده در این مقاله اسنادی و کتابخانه‌ای و مقایسه‌ای- تطبیقی است. در واقع در این مقاله با مرور اصول کلی ارزیابی تأثیرات اجتماعی و سپس شناسایی مقولات اجتماعی که پیامد پروژه‌های صنعت نفت در مناطق عملیاتی است با کمک تجربیات مشابه خارجی و مدل‌های به‌کارگرفته در آن‌ها مدل مناسبی با توجّه به شرایط کشور و مناطق میزبان تأسیسات نفتی پیشنهاد دهد. با توجّه به طیف مسایلی که صنعت نفت در زمینه‌ی مسایل اجتماعی می‌تواند با آن‌ها روبه‌رو شود، فرصت مناسبی برای توسعه‌ی ارزیابی تأثیرات اجتماعی در پروژه‌های صنعت نفت وجود دارد و تدوین مدلی مناسب برای انجام آن می‌تواند کارآمدی این حوزه از دانش را در کمک به مدیریت مناسب توسعه‌ی صنعتی و هم‌چنین گسترش آن در بقیه‌ی عرصه‌های اقدامات توسعه‌ای نیز فراهم کند.